Οιδίπους τυραννισμένος και ... καταϊδρωμένος!

Αφού όλα πάνε καλά στη χώρα μας (η Κυβέρνηση της Πάρου επέστρεψε στην Αθήνα, το δημόσιο χρέος αυξήθηκε μόνο κατά τίς, οι παραγγελίες και ο τζίρος στη βιομηχανία αυξήθηκαν κάπως τον Ιούνιο), λέμε να πούμε δυο λόγια για την παράσταση του Σπύρου Ευαγγελάτου, που μετά από την Επίδαυρο και το αρχαίο θέατρο της Ηφαιστείας στη Λήμνο, παίχτηκε προχθές και στο Βόλο.
Το συγκεκριμένο έργο - ίσως η σημαντικότερη τραγωδία της αρχαιότητας - ενέπνευσε μεταξύ άλλων και τον Φρόυντ στη θεωρία του οιδιπόδειου συμπλέγματος, αν και ο Σοφοκλής θα ΄πρεπε να έχει την πατρότητα της ψυχαναλυτικής αυτής θεωρίας, αφού σε κάποιο σημείο του έργου, μέσω της Ιοκάστης αναφέρει

"σὺ δ᾽ εἰς τὰ μητρὸς μὴ φοβοῦ νυμφεύματα·

πολλοὶ γὰρ ἤδη κἀν ὀνείρασιν βροτῶν

μητρὶ ξυνηυνάσθησαν. ἀλλὰ ταῦθ᾽ ὅτῳ

παρ᾽ οὐδέν ἐστι, ῥᾷστα τὸν βίον φέρει"

όπερ ελεύθερα μεθερμηνευόμενον, "ας μη φοβάσαι (Οιδόποδα) το σμίξιμο με τη μητέρα σου, αφού αν και πολλοί άνθρωποι στον ύπνο τους ονειρεύονται κάτι τέτοιο, στην πραγματικότητα αυτό δεν συμβαίνει".
Αλλά δεν θα πρέπει και να παραλείψουμε, ως λάτρεις των ελληνικών ταινιών, και τη σχετική απίθανη στιχομυθία της Μαίρης Αρώνη (ο καλύτερος ρόλος της ως Πάστα Φλώρα) με τον Διονύση Παπαγιαννόπουλο (Στέλιος):
(Στ.): Έχεις δει εσύ κανέναν να αγαπάει την αδερφή του;
(Π. Φλώρα): Στέλιο, εγώ νομίζω ότι το έχω δει στο θέατρο... Να δεις πώς τον έλεγαν... Οιδίποδα δεν τον έλεγαν;
(Στ.): Όχι, Θανάση!
(Π. Φλώρα): Αχ, ναι, δίκιο έχεις, Θανάση!!!!
Στην παράσταση τώρα, η άπνοια, η υγρασία και η ζέστη προχθές το βράδυ στο Δημοτικό Θέατρο Βόλου έκαναν όλους τους θεατές να συμπάσχουν με τον Οιδίποδα (Μαρκουλάκης), την Ιοκάστη (Καραμπέτη), τον Κρέοντα (Αρβανίτης), τον Τειρεσία (Βακούσης - ίσως η καλύτερη ερμηνεία, με την επιφύλαξη της σκοπιμότητας των κομψών γυαλιών ηλίου!) και τους υπόλοιπους ηθοποιούς. Κι αυτό γιατί τα κοστούμια του Γ.Πατσά προέβλεπαν για όλους πλην Τειρεσία έναν εξωτερικό μανδύα σαν διαφανές πλαστικό αδιάβροχο, το οποίο πιθανότατα βοήθησε ασυνείδητα στον καταιγιστικό ρυθμό της εξέλιξης της πλοκής, αφού είναι βέβαιο ότι οι ηθοποιοί έβγαλαν την μπέμπελη! Υποτίθεται ότι η νεωτεριστική αυτή πινελιά συμβόλιζε το μίασμα που είχε πέσει στην πόλη των Θηβών - γεγονός είναι όμως ότι σε συνδυασμό με το ούτως ή άλλως απαραίτητα μινιμαλιστικό σκηνικό, τα αδιάβροχα/μανδύες και οι άσπρες καρέκλες του χορού κυριάρχησαν στο απαίδευτο μάτι του θεατή.
Ακούστηκαν βέβαια και κουτσομπολιά ότι η πολυμορφική εξέδρα στην οποία κινούνταν οι πρωταγωνιστές (ο Χορός ήταν από κάτω) εξυπηρετούσε στην απόκρυψη κάποιων ...υψομετρικών διαφορών, αν κι εγώ, ας πούμε, με το Νίκο Ρίζο δεν είχα ποτέ πρόβλημα - και ήταν και γυναικάς!
Ως μη ειδικός δεν θα κρίνω ποιες ερμηνείες ήταν συγκλονιστικές, αξιοπρεπείς, συμπαθητικές ή αδιάφορες, ούτε στο κατά πόσο η μπάσα, βραχνή φωνή της Ιοκάστης έφτανε στα πλαϊνά και άνω διαζώματα, ούτε στο δέσιμο της μουσικής με το ύφος του έργου (εξαιρουμένων των υπέροχων φωνών των γυναικών του Χορού), αλλά σε μερικά περί του έργου ερωτήματα (κατάλληλα μόνο για όσους αναγνώστες μας γνωρίζουν την υπόθεση):
α) Δεν ήταν έγκλημα εξαρχής η απόπειρα παιδοκτονίας, όταν οι γονείς του Οιδόποδα (πριν καν τον πουν έτσι) τον έδωσαν δεμένο σφιχτοπόδαρα (οίδημα + πόδια = οιδίπους) σε ένα βοσκό να τον ξεκάνει;
β) Δεν ήταν έγκλημα όταν ο Οιδίποδας φόνευσε στο Τρίστρατο του Κιθαιρώνα (αυτοεξόριστος από την Κόρινθο) τον Λάιο και τη συνοδεία του, δι' ασήμαντον αφορμή;
γ) Ο Τειρεσίας έφταιγε για τα κακά μαντάτα, ή αυτοί που τα έπραξαν; Ο Τειρεσίας φταίει γι' αυτούς που χρωστάνε, ή αυτοί που χρωστάνε;
δ) Τι θα γινόταν εάν οι γονείς του Οιδίποδα, Λάιος και Ιοκάστη, τον κρατούσαν σπίτι υπό την εποπτεία τους, για να μην επαληθευτούν οι χρησμοί; Υπήρχε ποτέ περίπτωση αυτός να παντρευτεί την μητέρα του και να κάνει μαζί της παιδιά εν γνώσει του;
ε) Τι θα γινόταν εάν είχαμε δώσει πέρσι τέτοια εποχή αληθινά στατιστικά στοιχεία στην Ε.Ε.; Δεν θα είχαμε φτάσει στο χείλος της πτώχευσης μια ώρα αρχύτερα; Υπήρχε περίπτωση οι αγορές να εξακολουθούν να μας δανείζουν με φιλικό επιτόκιο;
στ) Μήπως ήταν η μοίρα της χώρας μας να πάει στο ΔΝΤ; Μόνοι μας δεν βγάλαμε τα μάτια μας, σαν τον άμοιρο Οιδίποδα;