Τι εστί... αποτυχία;

Παρακολουθώντας κανείς τις εξελίξεις του τελευταίου 15νθήμερου, θα έλεγε ότι από τη συλλογική κατάθλιψη (ελέω ύφεσης), οδηγούμαστε σε μια ομαδική σχιζοφρένεια, ή και παράκρουση. Να με συμπαθά η ξαδέρφη -ψυχολόγος στο επάγγελμα- που μεταχειρίζομαι πιθανόν άστοχα τις έννοιες αυτές, αλλά πώς αλλιώς να χαρακτηρίσω το γεγονός ότι ενώ οι περισσότεροι αγανακτούν με το Μνημόνιο, ταυτόχρονα εγκαλούν την Κυβέρνηση για τη μη εφαρμογή του. Αλλά αν το Μνημόνιο περιείχε λάθος συνταγή, δεν θα 'πρεπε η ελλιπής εφαρμογή του να σημαίνει κάτι θετικό; Αν πάλι η συνταγή ήταν σωστή, τότε η μη εφαρμογή του δεν διορθώνεται ορθά με το Μεσοπρόθεσμο;
Αλλά, όχι, κύριοι, εδώ συμβαίνουν τα πάντα όλα λάθος: Και τα μέτρα ήταν λάθος, και η μη εφαρμογή τους ήταν λάθος, και το Μεσοπρόθεσμο που διορθώνει τις αποκλίσεις από τους στόχους είναι λάθος. Και τα συνήθη υποζύγια να μην επιβαρυνθούν, και η φορολόγηση των επιχειρήσεων να γίνει πιο ευνοϊκή! Και περικοπές δαπανών να γίνουν, αλλά και δημόσιες επενδύσεις που θα σπρώξουν την ανάπτυξη. Και δώστου κάθε μέρα τα σενάρια για πρόωρες εκλογές και ανασχηματισμό να δίνουν και να παίρνουν. Λες και είδαμε χαϊρι, όταν μετά από 4 χρόνια ο Αλογοσκούφης έδωσε τη θέση του στον Παπαθανασίου, για να χρησιμοποιήσω ένα πρόσφατο παράδειγμα.
Τώρα κατηγορούν όλοι τον Υπ.Οικ. για την αποτυχία του Μνημονίου. Αλλά τι εστί... αποτυχία, για να παραφράσω μια αρχαία φράση. Ας υποθέσουμε ότι, πράγματι, το έλλειμμα έπεφτε στο 8,5% του ΑΕΠ (ο κύριος στόχος), και ας υποθέσουμε ακόμα ότι πετύχαιναν ακριβώς οι προβλέψεις (προσοχή, προβλέψεις, όχι στόχοι) για την ύφεση και τον πληθωρισμό. Ποιος εγγυάται ότι οι αγορές θα ανοίγανε (δηλ. τα σπρεντ θα έπεφταν) στα μέσα του 2012; Λες και έχουμε κάνει συμφωνία με τις αγορές να ανοίξουν, αν πετύχουμε τους στόχους που εξαρτώνται από εμάς. Ή το άλλο με το χρέος, που ανέκυψε τελευταία. Μα το ίδιο το Μνημόνιο προέβλεπε την αυτονόητη αύξηση του χρέους ως ποσοστού του ΑΕΠ λόγω μεγάλων ελλειμμάτων και ύφεσης.
Δηλ. το Μνημόνιο δεν είχε αστοχίες; Μα, ένα σωρό, αφού έγινε λίγο-πολύ στο πόδι: καταρχάς περιείχε υπερ-αισιόδοξες εκτιμήσεις για την επίδραση των μέτρων στον πληθωρισμό και την ύφεση. Δεύτερον, υπερεκτίμησε την επίδραση της εμπροσθοβαρούς φύσης των μέτρων του στις συμπεριφορές των αγορών. Έπειτα ήταν οι μεγάλες υποχρεώσεις της χώρας, λόγω της τριετούς διάρκειας του δανείου. Το κυριότερο, όμως, δεν περιελάμβανε εφεδρικό σχέδιο Β, σε περίπτωση που ανεξαρτήτως επιτυχίας ή αποτυχίας του, οι αγορές θα διατηρούνταν κλειστές το 2012. Γι' αυτό και το Μεσοπρόθεσμο, δεν θα πρέπει να έχει ως στόχο το άνοιγμα των αγορών το 2014, αλλά την επίτευξη ρεαλιστικών δημοσιονομικών και άλλων στόχων, που θα πείθουν πρώτα από όλα τους πιστωτές-εταίρους μας στην ΕΕ.
Όσο για την πολυπόθητη ανάπτυξη και τον εκβιασμό των πιστωτών μας με την απειλή χρεωκοπίας, είναι φανερό ότι αυτά τα δύο αποτελούν πράγματα ασυμβίβαστα. Αυτό το γνωρίζει ο καθένας που έχει μια μικρή επιχείρηση προσπαθώντας να επιβιώσει ή να ορθοποδήσει την σήμερον ημέρα. Καθένας που προσπαθεί να είναι συνεπής στις υποχρεώσεις του και να αναπτυχθεί σε νέες αγορές και να κλείσει μεγαλύτερες δουλειές, όταν οι τράπεζες έχουν κόψει τα δανεικά, ή αν δανείζουν το κάνουν με απεχθείς όρους, συμπεριλαμβανομένων υψηλών επιτοκίων και υποθήκευσης ακίνητης περιουσίας. Το ξέρει καλά καθένας μικρο-επιχειρηματίας που αντιμετωπίζει κακοπληρωτές πελάτες, μεταξύ των οποίων και το Δημόσιο. Όποιος ζει από μια μικρή επιχείρηση και βασίζει την εύρυθμη λειτουργία της επιχείρησής του στα δανεικά, γνωρίζει πολύ καλά πόσο εύκολα διαπραγματεύονται οι δανειακές συμβάσεις, τα μικρά μνημόνια του κόσμου της αγοράς. Γνωρίζει ότι μόνο με σκληρή δουλειά θα πάει μπροστά για να μπορεί να πληρώνει τις ασφαλιστικές εισφορές και τα τιμολόγια των ΔΕΚΟ που αυξάνονται όσο περνά ο καιρός, ανεξαρτήτως ύφεσης και αναδουλειάς. Γνωρίζει ότι ούτε να απεργήσει μπορεί, ούτε να αγανακτήσει προλαβαίνει. Όποιος πάλι έχει εξασφαλισμένη δουλειά (κατά κανόνα στο δημόσιο και τις ΔΕΚΟ), ή έχει δουλέψει μόνο στα κομματικά γραφεία, πουλάει εύκολο τσαμπουκά σε όσους χρωστάει, αλλά και μπόλικη αγανάκτηση για τα χαμένα προνόμια.